De Gouden Madonna, die te zien is in de Mariakapel in het koor aan de linkerzijbeuk van de Dom van Essen, is de oudste ronde beeldhouwkunst van Maria ter wereld. Het werd rond 980 na Christus opgericht tijdens de ambtstermijn van de abdis van Essen, Mathilde. De 74 cm hoge figuur, gesneden uit populierenhout en bedekt met goudplaat, toont Maria op een krukje met het kindje Jezus op haar schoot. Jezus houdt een bal in zijn rechterhand, die de wereldbol moet voorstellen. De ogen zijn gemaakt van blauw, wit en rood email.